|
De wanhoop in de eerste weken volgend op de presidentsverkiezing is overgegaan in een constructieve woede. Oppositie — in alle diversiteit — komt tot stand, niet alleen bij de bevolking, maar ook binnen de regering zelf, zoals blijkt uit de stroom van lekken en rooftweets. Men kan enkel gissen wat er zich afspeelt binnen de veiligheidsdiensten en het Pentagon, maar de reactie op Trumps kenschetsing van de CIA als ‘nazi’s’ en zijn ontstellende speech over de opkomst op de dag van zijn inauguratie, pal voor het gedenkteken van gesneuvelde CIA-agenten, was veelzeggend. Bovendien ontsloeg Trump, in een zet die aanvankelijk in de algemene chaos nauwelijks werd opgemerkt, de voorzitter van de Joint Chiefs of Staff en de Director of National Intelligence of the Principals Circle of the National Security Council en verving hen door Steve Bannon, de blanke nationalist die Trumps Cheney werd, mede-auteur was van de inauguratiespeech ‘America First’ en de architect van de huidige moslimban. Er is de vermoedelijk op handen zijnde crisis van formaat met Noord-Korea — wellicht groter dan eender crisis in het Midden-Oosten — en Trumps fascinatie voor kernwapens is algemeen bekend. Een militaire staatsgreep is niet langer ondenkbaar in de Verenigde Staten: Trump die oproept tot een preventieve nucleaire aanval op Pyongyang, en de geheime agenten en de hoge officieren die tegen hem in opstand komen.
Ietwat minder dramatisch, maar het valt af te wachten wat de honderdduizenden bureaucraten van de overheidsdiensten zullen doen. Ze verschansen zich achter de dienst waar ze werken: openbare opvoeding, milieubescherming, arbeidsrecht, burgerlijk recht, openbare gezondheid, stadsontwikkeling en zo meer. De benoemde medewerkers van Trumps kabinet hebben hen uiteraard allemaal de oorlog verklaard. Zullen er massale ontslagnames — wat in de kaart speelt van de nieuwe leiders die het werk willen schrappen van deze diensten — dan wel pogingen tot intern verzet volgen? Een van Trumps eerste besluiten was om zo goed als de volledige topadministratie van het ministerie van Buitenlandse Zaken te ontslaan — het gaat over een heleboel mensen. Het betreft de vaste ambtenaren die de machine draaiende houden, los van wie in het Witte Huis zetelt — zij dienden onder zowel Bush als Obama. Trump en Bannon hebben, voor een alsnog onbekende reden, een granaat in het systeem gedropt, en destabiliseren des te meer het professionele diplomatenkorps dat in het buitenland zal moeten verdedigen wat niet te verdedigen valt.
Trump is in heel het land ontzettend impopulair en hij heeft gedurende zijn eerste dagen, op een verbijsterende manier, nog meer aanleiding gegeven om dat te zijn. Dankzij het buitengewone vermogen van de sociale media om op amper een dag tijd een menigte op de been te brengen, hebben miljoenen mensen in de eerste week van het beleid deelgenomen aan protestacties. En dit is nog maar het begin van het slechte nieuws. Volgende zaken staan ons mogelijk nog te wachten: de ontmanteling van de Affordable Care Act, beter bekend als Obamacare; de aanstelling van een rechter voor het Hooggerechtshof, die het arrest Roe vs. Wade wil verbreken en het stemrecht en verscheidene burgerrechten inperken; Trumps dreigement om de Nationale Garde naar Chicago te sturen; een verdere uitbreiding van de moslimban; versoepeling van regels aangaande financiën, milieu en arbeid; beteugeling van het wetenschappelijk onderzoek naar de klimaatsverandering; de Mexicaanse muur; drastische besparingen op sociaal vlak; handelsoorlogen; deportatie van mensen zonder papieren — de lijst is eindeloos.
Tijdens vorige periodes van protest — de burgerrechtenbeweging, de oorlog in Vietnam, de oorlog in Irak — was de onrechtvaardigheid continu en statisch. Er was in een bepaald opzicht niets nieuws, dan wel meer van hetzelfde. Wat nieuw is in het tijdperk van Trump is zijn akelig talent om telkens opnieuw verontwaardiging uit te lokken — tot dusver meermaals per dag — wat nieuwe fronten voor protest opent en meer groeperingen galvaniseert. De mainstream media — zowel als antwoord op de open vijandelijkheden van de Trumpistas naar hen toe, als uit commerciële overwegingen daar Trump garant staat voor hoge kijkcijfers — en de sociale media, zullen het protest levendig houden.
Wat ertoe doet. De Republikeinen zijn ongetwijfeld bevreesd voor de verkiezingen van 2018. Ze hebben Godzilla op het land losgelaten en moeten nu het puin zien te ruimen. Belangrijker nog, de onverschilligheid en de zelfgenoegzaamheid van de Democratische politici en hun achterban plaatsen hen voor hun verantwoordelijkheid, en zo kan het geenszins verder. Wij dachten in een land te wonen dat verlicht genoeg was om een president als Obama te kiezen; dat de dingen, ondanks de Republikeinse obstructies, over het algemeen erop vooruitgingen en dat het demografische verloop een progressieve toekomst verzekerde. Trump heeft ons in een ijzig bad ondergedompeld en, zoals Jesse Jackson onlangs zei, het is spartelen of verzuipen.
[30 januari 2017]
|
|
|
